Türkmenistanda gowaçanyň täze sortlarynyň üstünde işlenilýär

Türkmenistanda Yl­my-bar­lag pag­ta­çy­lyk ins­ti­tu­tyn­da al­nyp ba­ryl­ýan yl­my-bar­lag­lar­da go­wa­ça­nyň tä­ze, in­çe we or­ta sü­ýüm­li sort­la­ry­nyň ýo­ka­ry ha­syl­ly, sü­ýüm çy­kym­ly go­wy sort­la­ry­ny dö­ret­me­giň üs­tün­de iş­le­nil­ýär. Go­wa­ça­nyň ha­sy­ly­nyň 80 gö­te­ri­mi ge­çi­ril­ýän ag­ro­teh­ni­ki çä­re­le­re, ga­lan 20 gö­te­ri­mi bol­sa sor­tuň zan­dy­na (ge­no­ti­pi­ne) bag­ly­dyr. Bu barada türkmen metbugatynda habar berildi.

Yl­my-bar­lag iş­le­ri­niň ne­ti­je­sin­de, go­wa­ça­nyň or­ta sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 54», «Ýo­lö­ten — 64» we in­çe sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 58» hem-de «Ýo­lö­ten — 63» ýa­ly sort­la­ry dö­re­dil­di. Go­wa­ça­nyň or­ta sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 54» sor­ty Oba ho­ja­lyk mi­nistr­li­gi­niň Oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­niň to­hum­çy­lyk mer­ke­zi­niň Ahal, Ma­ry we Le­bap we­la­ýat­la­ryn­da­ky sy­nag meý­dan­ça­la­ryn­da ekildi we ol nus­ga­wy sort­dan ha­syl­ly­ly­gy, sü­ýü­mi­niň çy­ky­my we hi­li bo­ýun­ça go­wy ne­ti­je gör­kez­di. Şo­nuň üçin ol Türk­me­nis­ta­nyň Oba ho­ja­lyk mi­nistr­li­gi­niň 2022-nji ýy­lyň sent­ýab­ryn­da çy­ka­ran de­giş­li buý­ru­gy esa­syn­da, Ýo­lö­ten et­ra­by­nyň «At­ça­par» daý­han bir­le­şi­gin­de önüm­çi­lik sy­na­gy­na hö­dür­len­di.

Habarda bellenilişi ýaly, 2023-nji ýy­lyň de­giş­li möw­sü­min­de bu sort nus­ga­wy sort bo­lan «Ýo­lö­ten — 39» bi­len deň şert­de de­ňeş­di­ri­lip, önüm­çi­lik sy­na­gy­ndan geç­di. Ne­ti­je­de, nus­ga­wy sort bo­lan «Ýo­lö­ten — 39» or­ta­ça her gek­tar­dan 37,7 sent­ner, «Ýo­lö­ten — 54» bol­sa on­dan 8,1 sent­ner ar­tyk, ýag­ny her gek­tar­dan 45,8 sent­ner ha­syl ber­di. 2024-nji ýyl­da ýe­ne-de şol daý­han bir­le­şi­gin­de 10 gek­tar meý­da­na «Ýo­lö­ten — 54» sor­ty nus­ga­wy sort bo­lan «Ýo­lö­ten — 39» bi­len de­ňeş­dir­mek üçin ekil­di.

Şon­da ola­ryň ha­syl­ly­ly­gy de­ňeş­di­ri­len­de, «Ýo­lö­ten — 39» her gek­tar­dan or­ta­ça 37, «Ýo­lö­ten — 54» bol­sa 38,1 sent­ner­den ha­syl ber­di. Iki ýy­lyň je­mi bo­ýun­ça «Ýo­lö­ten — 39» sor­tun­dan or­ta­ça her gek­tar­dan 37,3, «Ýo­lö­ten — 54-den» bol­sa 41,9 sent­ner­den ha­syl alyn­dy. Şun­da nus­ga­wy sort­dan or­ta­ça 4,6 sent­ner ýo­ka­ry gör­ke­zi­ji ga­za­nyl­dy.

Şu ýyl «Ýo­lö­ten — 54» sor­tu­ny önüm­çi­li­ge or­naş­dyr­mak me­ýil­leş­di­ril­ýär. Mun­dan baş­ga-da, go­wa­ça­nyň in­çe sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 58» sor­tu­ny dö­ret­dik. Bu sort Yl­my-bar­lag pag­ta­çy­lyk ins­ti­tu­ty­nyň bäs­le­şik sort-sy­nag meý­dan­ça­la­ryn­da go­wy ne­ti­je­le­ri gör­ke­zip, 2022 — 2024-nji ýyl­lar ara­ly­gyn­da Oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­niň to­hum­çy­lyk mer­ke­zin­de sy­nag­dan geç­di. Ol Gök­de­pe sort-sy­nag meý­dan­ça­syn­da 3 ýyl­da or­ta­ça 32,5 sent­ner­den ha­syl ber­di. Nus­ga­wy sort bo­lan «Ýo­lö­ten — 14» bol­sa or­ta­ça 31,8 sent­ner­den, ýag­ny «Ýo­lö­ten — 58-den» 0,7 sent­ner pes ha­syl ber­di. Ma­ry sort-sy­nag meý­dan­ça­syn­da nus­ga­wy «Ýo­lö­ten — 14» sor­tun­dan 3 ýy­lyň do­wa­myn­da her gek­tar­dan or­ta­ça 32,1 sent­ner­den ha­syl alyn­dy. «Ýo­lö­ten — 58» sor­tun­dan bol­sa or­ta­ça 34,8 sent­ner­den ha­syl al­nyp, ol nus­ga­wy sor­ta ga­ra­nyň­da, 2,6 sent­ner ar­tyk bol­dy. Bu sor­ty şu ýyl önüm­çi­lik­de sy­nag et­mek me­ýil­leş­di­ril­ýär.

Bu­lar­dan baş­ga-da, alnyp bar­ylýan yl­my-bar­lag iş­le­riň ne­ti­je­sin­de, go­wa­ça­nyň tä­ze, in­çe sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 63» we or­ta sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 64» sort­la­ry dö­retdildi. Olar Yl­my-bar­lag pag­ta­çy­lyk ins­ti­tu­ty­nyň il­kin­ji we bäs­le­şik sort-sy­nag meý­dan­ça­syn­da nus­ga­wy sort­dan ag­ro­ho­ja­lyk ala­mat­la­ry bi­len ta­pa­wut­la­ndy. Şon­da go­wa­ça­nyň in­çe sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 63» sor­ty in­çe sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 14» nus­ga­wy sor­ty bi­len de­ňeş­di­ri­lip öw­re­nil­di. Ne­ti­je­de, «Ýo­lö­ten — 63» sor­ty nus­ga­wy «Ýo­lö­ten — 14» sor­tun­dan so­wuk ur­ýan­ça ha­sy­ly 2 gö­te­rim ar­tyk be­rildi we je­mi 2,5 sent­ner köp pag­ta ha­sy­ly alyn­dy.

Or­ta sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 64» sor­ty or­ta sü­ýüm­li nus­ga­wy «Ýo­lö­ten — 7» sor­ty bi­len de­ňeş­di­ril­di. Al­nan mag­lu­mat­la­ryň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça «Ýo­lö­ten — 64» «Ýo­lö­ten — 7-den» so­wuk ur­ýan­ça 1,8, umu­my­lyk­da bol­sa 2,2 sent­ner ar­tyk ha­syl ber­di.

Go­wa­ça­nyň in­çe sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 63» we or­ta sü­ýüm­li «Ýo­lö­ten — 64» sort­la­ry­nyň gel­je­gi bar diý­lip, olar Türk­me­nis­ta­nyň Oba ho­ja­lyk mi­nistr­li­gi­niň dö­re­den sel­je­riş to­pa­ry ta­ra­pyn­dan synag üçin 2025-nji ýyl­dan Oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­niň to­hum­çy­lyk mer­ke­zi­ne hö­dür­len­di.