Hollanda'da, maaşının yarısından fazlasını kiraya vermeyen, her sene tatile çıkma imkanına sahip bir çalışansınız. Noel zamanı geldi ve önünüzde uzun bir tatil var. Yıllık izninizin bir haftasını da yılbaşı sonrasına kullanmışsınız ve tatili 20 güne çıkarmışsınız. Daha önce gitmediğiniz yerlere gidiyor, tatmadığınız lezzetleri tadıyor, tanımadığınız insanlarla tanışıyorsunuz.
Daha sonra tatil bitiyor, işe geri dönüş. Mailler birikmiş. Önünüzde tatilsiz uzun bir kış ve bahar var.
Bu anksiyetelerin en yükseldiği gün, ocak ayının üçüncü pazartesisi!
Blue Monday, (Mavi Pazartesi), yılın en iç karartıcı günü olduğu söylenen ocak ayın üçüncü pazartesi gününe verilen isimdir.
Bu tarihin mucidi, o dönemde Cardiff Üniversitesi'ne bağlı bir İleri Eğitim merkezi olan Hayat Boyu Öğrenme Merkezi'nde eğitmen olan Cliff Arnall. Hatta bu paylaşımın ardından Cardiff Üniversitesi, eğitmen Arnall ile bağını kesiyor.
2005 yılında Guardian gazetesinin açıklaması şöyle:
"Cardiff Üniversitesi bizden Cliff Arnall'ın üniversitede daha önce yarı zamanlı eğitmenlik yaptığını ancak şubat ayında yolların ayrıldığını belirtmemizi istedi."
Bu denklemin değişkenlerinden biri hava koşulları. Dolayısıyla sadece Kuzey Yarımküre için geçerli.
Formül tabii ki kendi içinden çıktığı Avrupa kültürünü temel alan bir değişkenler bütünü.
Hava koşulları, borç seviyesi (birikmiş borç ile ödeme gücü arasındaki fark), Noel'den bu yana geçen süre, yeni yıl kararlarından vazgeçilmesinden bu yana geçen süre, düşük motivasyon seviyeleri ve harekete geçme ihtiyacı hissi gibi birçok faktör formülün parçası.
W = Hava durumu,
D = Borç,
d = Aylık maaş,
T = Noel'den bu yana geçen süre,
Q = Yeni yıl kararlarından vazgeçilmesinden bu yana geçen süre,
M = Düşük motivasyon seviyeleri,
Na = Harekete geçme ihtiyacı hissi.
Hiçbir birim tanımlanmış değil. "Hava durumu" ve "düşük motivasyon seviyeleri" ile neyin kastedildiğine dair herhangi bir açıklama yok. Kaç üzerinden bir değer belirtileceği bilinmiyor. Bu da ortaya çıkan formülün boyutsal homojenliğinin değerlendirilemeyeceği veya doğrulanamayacağı anlamına geliyor.
Nörobilim uzmanı Dean Burnett, Guardian’a verdiği söyleşide, “Bu tarz inanışlar insanların bilime ve özellikle psikoloji bilimine inanışlarını zedeliyor. İnsanların ciddi anlamda mücadele ettiği depresyonu sanki geçici ve azımsanacak bir deneyimmiş gibi gösteriyor” diyerek Blue Monday konseptini sert şekilde eleştiriyor.
Blue Monday formülünü ileri süren Cliff Arnold da, 5 yıl aradan sonra bu hesaplamayı Sky Travel turizm acentasının ‘siparişi’ üzerine açıkladığını itiraf ediyor.
‘Stop Blue Monday’ platformu, ‘depresif pazartesi’ hesaplamasının yapılmasında, yeterince tatile çıkılmaması, soğuk havalar gibi argümanların kullanılmasını da buna kanıt olarak gösteriyor.
Yapılan incelemelere göre Büyük Britanya’daki her 15 kişiden biri kış aylarında depresyona giriyor ve mevsimsel afektif bozukluktan muzdaripler. Bu sorunun insan vücudunun ışığa tepki verme biçimiyle ilgili olduğuna inanılıyor. Ana teori, güneş ışığı eksikliğinin beynin hipotalamus adı verilen bölümünün düzgün çalışmasını engelleyebileceğini öne sürüyor. Bu, sizi uykulu hissettiren melatonin hormonunun üretimini etkileyebilir. Mevsimsel afektif bozukluğu olan insanları bu hormonu normalden daha yüksek seviyelerde üretirler. Aynı zamanda ruh halini, iştahı ve uykuyu da etkileyen serotinin hormonunun seviyesini de düşürebilir. Düşük serotonin seviyeleri depresyon duygularıyla bağlantılıdır.
Birmingham Üniversitesi'nde profesör olan Craig Jackson, "Kış hüznü, Noel tatiline ve biten kutlamalara karşı çıkan doğal bir tepkidir ancak bu tür normal duyguları Blue Monday gibi bir tür akut depresyona patolojik hale getirmek yanlıştır" dedi. Jackson ayrıca bugüne dair bilimsel bir araştırma kanıtı olmadığını da ekledi.
Kaynak: Habertürk / Emir Arslan ve Gazete Oksijen
